Motywy wyboru zawodu

Członkowie cywilizacji zachodniej budują swoją tożsamość przede wszystkim w oparciu o wykonywany przez siebie zawód. Pytanie „Kim jesteś?” w naszym kręgu kulturowym jest odruchowo rozumiane jako pytanie „Jaki zawód wykonujesz?”. Już małym dzieciom zadaje się pytanie o to, kim chciałyby zostać w przyszłości, a kilkulatki uczone są rozpoznawania różnych zawodów. Posiadanie zawodu traktowane jest jako sprawa priorytetowa ze względu na konieczność zarobkowania i samodzielnego utrzymywania siebie i swojej rodziny. Sfera działalności człowieka jest bardzo szeroka, w związku z tym zawodów jest mnóstwo. Co w takim razie decyduje o wyborze konkretnego zawodu, jakie są motywy tego wyboru? Spróbujmy wymienić najważniejsze z nich.

Wrodzone predyspozycje i talenty

Każdy człowiek posiada unikatowy kod genetyczny, który decyduje o jego wyglądzie, temperamencie i uzdolnieniach. Wrodzone talenty często ujawniają się już we wczesnym dzieciństwie: kilkuletnia dziewczynka będzie pięknie śpiewać, a jej kolega okaże się świetnym piłkarzem. Rolą rodziców i nauczycieli jest wspomaganie rozwoju uzdolnień u dzieci. Cechy fizyczne także mogą stanowić naturalną predyspozycję do wykonywania określonego zawodu: wysocy chłopcy zachęcani są do gry w koszykówkę, a obdarzonym urodą dziewczętom proponuje się pracę w charakterze modelki.

Tradycje rodzinne

Częstym motywem wyboru jest zawód wykonywany przez rodziców czy dziadków. Młody człowiek wywodzący się z rodziny o tradycjach muzycznych z dużym prawdopodobieństwem zostanie w przyszłości profesjonalnym muzykiem. Może to wynikać z faktu dziedziczenia uzdolnień przez kolejne pokolenia, a także stanowić efekt domowej atmosfery: toczące się w domu rodzinnym rozmowy będą dotyczyły określonego zawodu i związanych z nim umiejętności. Rodzice zwykle przekazują swoim latoroślom wiedzę dotyczącą wykonywanej przez siebie pracy, a tym samym wzbudzają u dziecka zainteresowanie określoną branżą.

Prestiż

Młodzi ludzie często pragną posiadać zawód prestiżowy, a więc taki, który spotyka się ze społecznym szacunkiem, podziwem i jest związanym z wysokimi zarobkami. W cywilizacji zachodniej za prestiżowe uchodzą zawody lekarza, prawnika, architekta, biznesmena, programisty czy wykładowcy szkoły wyższej. Są to zawody wymagające posiadania odpowiednich uprawnień i kwalifikacji zdobywanych podczas studiów i na dodatkowych kursach.

Przypadek

Zdarza się, że o wyborze zawodu decyduje zwykły przypadek. Poszukująca pracy osoba trafia na ofertę, która nie jest związana z jej talentami, zainteresowaniami czy wykształceniem, ale potrzeba zdobycia pieniędzy skłania ją do podjęcia oferowanej pracy. Wiele osób jest zatrudnionych w zawodzie zupełnie innym niż wyuczony. Dla przykładu: kosmetyczką może okazać się absolwentka akademii sztuk pięknych, a pracę barmana podejmie zoolog z wykształcenia. Nierzadko ta sama osoba wykonuje kilka zawodów jednocześnie (np. fotograf z zamiłowania i sprzedawca z potrzeby uzyskania stałego dochodu).

Wśród innych motywów wyboru zawodu można wymienić:

– łatwość znalezienia zatrudnienia w określonym zawodzie,
– moda,
– wysokie zarobki,
– perspektywa zdobycia sławy,
– krótki czas nauki.

Nie ma wątpliwości co do tego, że wybór zawodu jest jedną z najważniejszych decyzji życiowych. Warto także zauważyć, że dzisiejsze czasy wymagają coraz bardziej elastycznego podejścia do kariery zawodowej, a zdobywanie nowych kwalifikacji i uprawnień w trakcie całego dorosłego życia staje się koniecznością.